მიხეილ ხაჩიძე

ზელენსკი-ტრამპის ვატიკანური შეხვედრა, ვითარება ფრონტზე, CIA-ის (ცენტრალური სადაზვერვო სააგენტო, აშშ) მაღალჩინოსნის ვაჟი რუსეთის არმიაში, განადგურებული რუსი გენერლები _ ამ და სხვა საინტერესო თემების შესახებ „ქრონიკა+“-მა ექსკლუზიური ინტერვიუ ჩაწერა უკრაინაში მებრძოლი ქართული ლეგიონის მეთაურ მამუკა მამულაშვილთან. თუმცა მანამდე ერთად გადავავლოთ თვალი მიმდინარე მწვავე პროცესებს.

2025 წლის 26 აპრილს ვატიკანში, წმინდა პეტრეს ბაზილიკაში, დონალდ ტრამპსა და ვოლოდიმირ ზელენსკის შორის შედგა 15-წუთიანი პირისპირ შეხვედრა, რომელიც პაპ ფრანცისკეს დაკრძალვის ცერემონიამდე გაიმართა. ეს იყო მათი პირველი შეხვედრა მას შემდეგ, რაც თებერვალში ვაშინგტონში ზელენსკის ვიზიტი დაძაბულობით დასრულდა.

შეხვედრის შინაარსი და მნიშვნელობა:

• შეხვედრა შეფასდა, როგორც „ძალიან პროდუქტიული“. თეთრი სახლის წარმომადგენლებმა აღნიშნეს, რომ შეხვედრა იყო „ძალიან პროდუქტიული“, ხოლო ზელენსკიმ მას „ძალიან სიმბოლური“ უწოდა.

• მშვიდობის პერსპექტივა. შეხვედრის ძირითადი თემა იყო უკრაინაში მიმდინარე ომის დასრულების გზების განხილვა. ზელენსკიმ აღნიშნა, რომ შეხვედრა შეიძლება გახდეს ისტორიული, თუ ერთობლივი შედეგები მიიღწევა.

• დიპლომატიური კონტექსტი. შეხვედრა შედგა პაპ ფრანცისკეს დაკრძალვის ცერემონიის წინ, რაც მას განსაკუთრებულ სიმბოლურ მნიშვნელობას ანიჭებს. პაპი ფრანცისკე ცნობილია იყო თავისი მშვიდობის დამყარების მცდელობებით, განსაკუთრებით უკრაინის კონფლიქტის კონტექსტში.

შეხვედრის შედეგები:

შეხვედრის შემდეგ ტრამპმა გააკეთა განცხადება, სადაც აღნიშნა, რომ პუტინს არ სურს ომის შეწყვეტა, რაც მიუთითებს აშშ-ის პრეზიდენტის მზაობაზე, განიხილოს ახალი სანქციების დაწესება რუსეთის წინააღმდეგ.

ტრამპისა და ზელენსკის შეხვედრა ვატიკანში შეიძლება გახდეს მნიშვნელოვანი ნაბიჯი უკრაინის კონფლიქტის მშვიდობიანი გადაწყვეტისკენ. მიუხედავად იმისა, რომ კონკრეტული შეთანხმებები ჯერ არ არის მიღწეული, მხარეების მზადყოფნა დიალოგისთვის და პაპის დაკრძალვის სიმბოლური კონტექსტი აძლიერებს იმედს, რომ მომავალში შესაძლებელი იქნება კონფლიქტის დეესკალაცია და მშვიდობის დამყარება.

შეხვედრები სხვა ლიდერებთან

დაკრძალვის ცერემონიალზე ზელენსკი შეხვდა სხვა მსოფლიო ლიდერებსაც, მათ შორის:

• ბრიტანეთის პრემიერ-მინისტრ კეირ სტარმერს;

• საფრანგეთის პრეზიდენტ ემანუელ მაკრონს;

• ევროპული კომისიის პრეზიდენტ ურსულა ფონ დერ ლაიენს.

ეს შეხვედრები მნიშვნელოვანი იყო უკრაინის მხარდაჭერის გაძლიერებისა და მშვიდობის პროცესის ხელშეწყობის კუთხით.

***

ზელენსკიმ პაპ ფრანცისკესთან არაერთხელ გამართა შეხვედრები. 2023 წლის მაისში ვატიკანში გამართულ შეხვედრაზე ზელენსკიმ პაპს გადასცა ნახატი, რომელიც ასახავდა ბუჩის ტრაგედიას, ხოლო პაპმა მას აჩუქა ბრინჯაოს ქანდაკება ზეთისხილის რტოთი, როგორც მშვიდობის სიმბოლო.

პაპი ფრანცისკე მუდმივად გამოხატავდა მხარდაჭერას უკრაინის მიმართ და მოუწოდებდა მშვიდობის დამყარებას.

ზელენსკის შეხვედრები ვატიკანში მსოფლიო ლიდერებთან და სიცოცხლეში პაპ ფრანცისკესთან ხაზს უსვამს უკრაინის აქტიურ დიპლომატიურ ძალისხმევას საერთაშორისო მხარდაჭერის გაძლიერებისა და მშვიდობის პროცესის ხელშეწყობისთვის. ეს შეხვედრები მნიშვნელოვანია უკრაინისთვის როგორც პოლიტიკური, ისე ჰუმანიტარული თვალსაზრისით.

უკრაინის ფრონტზე ვითარება კვლავ უკიდურესად დაძაბულია

2025 წლის აპრილის ბოლოსთვის უკრაინის ფრონტის ხაზზე მდგომარეობა კვლავ მძაფრია. სხვადასხვა რეგიონში ყოველდღიური ბრძოლები და შეტაკებები მიმდინარეობს, რაც მიუთითებს, რომ ომის დასრულება ახლო მომავალში მაინც არ არის მოსალოდნელი.

ყველაზე მძიმე ვითარება აღინიშნება დონეცკის, ხარკოვის, ლუჰანსკის, სუმისა და კურსკის რეგიონებში.

. დონეცკის ოლქში რუსული ძალები აგრძელებენ შეტევებს ტორეცკისა და კუხაროვოს მიმართულებით. უკრაინელი სამხედროები უმძიმეს პირობებში ინარჩუნებენ თავდაცვით პოზიციებს, თუმცა შეტაკებები ყოველდღიურად მატულობს.

• ხარკოვისა და ლუჰანსკის რეგიონებში იზიუმის, ბარვენკოვოსა და სლავიანსკის მიმართულებებზე ინტენსიური ბრძოლები მიმდინარეობს. რუსული ძალები აქტიურად ბომბავენ ხარკოვის რეგიონს.

• კურსკის ოლქში უკრაინული ძალები ცდილობენ გააფართოონ კონტროლი რეგიონში, თუმცა რუსეთის არმია ცდილობს დაკარგული პოზიციების დაბრუნებას.

***

უკრაინის არმიის მთავარი პრობლემა კვლავ ცოცხალი ძალის ნაკლებობაა. როგორც უკრაინის არმიის მთავარსარდალმა განაცხადა,  ფრონტის ხაზზე მებრძოლების რიცხვი საკმარისი აღარ არის, რაც არსებითად ართულებს როგორც თავდაცვით, ასევე კონტრშეტევით ოპერაციებს.

ამასთან, უკრაინის უმაღლესმა რადამ 2025 წლის 9 მაისამდე გაახანგრძლივა ქვეყანაში მოქმედი საომარი მდგომარეობა და საყოველთაო მობილიზაცია, რაც მიუთითებს, რომ უკრაინის ხელისუფლება ომის ხანგრძლივობას სერიოზულად უყურებს და მზად არის რესურსების მობილიზაციისთვის.

მაიკლ გლოსის საქმე: როგორ მოხვდა CIA-ის მაღალჩინოსნის ვაჟი რუსეთის არმიაში?

2025 წლის აპრილში ცნობილი გახდა, რომ აშშ-ის ცენტრალური სადაზვერვო სააგენტოს (CIA) ციფრული ინოვაციების დეპარტამენტის დირექტორის მოადგილის, ჯულიანე გლოსის 21 წლის ვაჟი, მაიკლ ალექსანდერ გლოსი, 2024 წლის აპრილში უკრაინაში, რუსეთის არმიის რიგებში მებრძოლად დაიღუპა.

მაიკლ გლოსი ვირჯინიაში გაიზარდა სამხედრო კარიერის მქონე ოჯახში. მიუხედავად ამისა, ახალგაზრდობაში იგი აქტიურად იყო ჩართული სოციალური სამართლიანობისა და გარემოს დაცვის მოძრაობებში. 2023 წელს იგი გაემგზავრა თურქეთში, რათა დახმარებოდა მიწისძვრით დაზარალებულებს. ამ პერიოდში მან დაიწყო აშშ-ის საგარეო პოლიტიკის, განსაკუთრებით ისრაელ-ღაზის კონფლიქტის კრიტიკა და დაინტერესდა ანტიდასავლური იდეოლოგიებით. დაიწყო „ჰამასის“ მხარდაჭერა და ჯიჰადისტური იდეოლოგიის გაზიარება.

2023 წლის ბოლოს გლოსი გადავიდა რუსეთში და, სავარაუდოდ, ხელი მოაწერა კონტრაქტს რუსეთის არმიასთან, იმ იმედით, რომ მიიღებდა რუსეთის მოქალაქეობას. მან გაიარა წვრთნა მოსკოვის მახლობლად, ძირითადად, ნეპალის მოქალაქეებთან ერთად და 2023 წლის დეკემბერში გააგზავნეს დონეცკის რეგიონში, სადაც იგი ერთ-ერთ საარტილერიო ბატალიონში მსახურობდა.

მაიკლ გლოსი 2024 წლის 4 აპრილს დაიღუპა დონეცკის ოლქში, სავარაუდოდ, საარტილერიო შეტევის დროს. მისი ოჯახი თავდაპირველად არ იყო ინფორმირებული მისი სამხედრო საქმიანობის შესახებ და მხოლოდ მოგვიანებით შეიტყო შვილის დაღუპვის შესახებ. მათ განცხადებაში აღნიშნულია, რომ მაიკლი მთელი ცხოვრება ებრძოდა ფსიქიკურ ჯანმრთელობასთან დაკავშირებულ პრობლემებს.

გლოსის გარდაცვალება ნათელს ჰფენს, თუ როგორ შეიძლება ფსიქიკური ჯანმრთელობის პრობლემების მქონე ახალგაზრდა ადამიანებზე გავლენას ახდენდეს იდეოლოგიური დეზორიენტაცია და ანტიდასავლური პროპაგანდა. მისი შემთხვევა ასევე მიუთითებს რუსეთის მცდელობაზე, გამოიყენოს უცხოელი მოქალაქეები საკუთარი სამხედრო მიზნებისთვის.

მაიკლ გლოსის შემთხვევა განსაკუთრებულად სიმბოლურია, რადგან იგი ჩIA-ს მაღალი რანგის თანამშრომლის შვილი იყო. ეს ფაქტი ხაზს უსვამს იმას, თუ როგორ შეიძლება ინდივიდუალური ტრაგედიები გადაიზარდოს გლობალურ პოლიტიკურ სიმბოლოებად, განსაკუთრებით საინფორმაციო ომების ეპოქაში.

მოსკოვთან რუსი გენერალი მოკლეს _ ახალი დარტყმა რუსეთის სამხედრო ელიტას

2025 წლის 25 აპრილს მოსკოვთან ახლოს, ბალაშიხაში ავტომობილის აფეთქების შედეგად დაიღუპა რუსეთის შეიარაღებული ძალების გენერალი, იაროსლავ მოსკალიკი. აფეთქება მოხდა იმ მომენტში, როდესაც გენერალი საცხოვრებელ სახლთან ახლოს მანქანას უახლოვდებოდა. რუსეთის საგამოძიებო კომიტეტმა მომხდარი ტერორისტულ აქტად შეაფასა.

რუსეთის ხელისუფლებამ თავდასხმაში უკრაინის სპეცსამსახურები დაადანაშაულა, თუმცა კიევი ოფიციალურ კომენტარს ამ ეტაპზე არ აკეთებს.

ვინ იყო იაროსლავ მოსკალიკი?

მოსკალიკი რუსეთის გენერალური შტაბის მთავარი ოპერატიული სამმართველოს უფროსის მოადგილე იყო. იგი აქტიურად მონაწილეობდა 2015 წლის შემდეგ უკრაინის კონფლიქტში. ბოლო წლებში მოსკალიკი ერთ-ერთი მთავარი ფიგურა იყო რუსეთის სამხედრო ოპერაციების დაგეგმვასა და მართვაში უკრაინაში.

გენერლის მკვლელობა იმ დროს განხორციელდა, როდესაც აშშ-ის პრეზიდენტ დონალდ ტრამპის სპეციალური წარმომადგენელი, სტივ უიტკოფი, მოსკოვში იმყოფებოდა ვლადიმირ პუტინთან მოლაპარაკებების მიზნით. მოლაპარაკებების მიზანი უკრაინის ომის შესაძლო შეჩერება და სამშვიდობო პროცესის დაწყება იყო.

ამ გარემოებამ კიდევ უფრო გაამწვავა სიტუაცია: გენერლის მკვლელობამ შესაძლოა იმოქმედოს როგორც რუსეთის შიდა სამხედრო და პოლიტიკურ სტაბილურობაზე, ასევე მიმდინარე დიპლომატიურ პროცესებზე.

ეს შემთხვევა აჩვენებს, რომ უკრაინის სპეცსამსახურები (ან სხვა ძალები, ვისზედაც მიანიშნებს კრემლი) აქტიურად ახორციელებენ ოპერაციებს რუსეთის შიგნითაც კი.

ახლა კი დაპირებული ინტერვიუ მამუკა მამულაშვილთან:

_ მამუკა, ტრადიციულად ომზე ვისაუბროთ. პირველ რიგში, რა ხდება ფრონტზე ამ დროისთვის?

_ ფრონტის ხაზი გადასულია აქტიურ თავდაცვაზე. ფორტიფიკაციები იგება, რადგან ფრონტი არ არის ჯერ მზად, რომ ცოტა წინ წამოიწიოს ზოგადი რესურსების გამო. პრინციპში, დიდი ცვლილებები არ არის, გააქტიურებულები არიან რუსები და უკრაინის შეიარაღებული ძალები გადავიდნენ აქტიურ თავდაცვაში. ძალიან წარმატებულად მზადდება  თავდაცვითი პოზიციები. ზოგჯერ კონტრშეტევაც ხდება ხოლმე. ერთი კვირის წინ იყო რამდენიმე მიმართულებაზე ჩატარებული კონტრშეტევა და არის პატარა წარმატებები ფრონტის ხაზზე.  მთლიანობაში, იარაღის უკმარისობის გამო გვიწევს თავდაცვითი პოზიციების შექმნა.

_ კურსკის მიმართულებით რა ვითარებაა? პუტინს აცნობეს, რომ თითქოს დაიბრუნეს მასზე სრული კონტროლი.

_ კურსკში რუსეთის ნაწილში შეტაკებები ხდება და აქტიურად მოძრაობს ფრონტის ხაზი. ეს ჩვეულებრივი რუსული პროპაგანდაა. იქ ბრძოლები აქტიურად გრძელდება.

_ სად არის დღეს ყველაზე ცხელი წერტილები ფრონტზე?

_ სუმის მიმართულებაა ერთ-ერთი ყველაზე ცხელი წერტილი, ასევე პაკროვსკის მიმართულება, ეს აღმოსავლეთის ფრონტია. ხარკოვის მიმართულება იყო დაახლოებით ერთი კვირის წინ გააქტიურებული, სადაც სცადა წინ გადმოწევა რუსეთის ჯარმა, მაგრამ ვერ შეძლო და ძალიან დიდი დანაკარგი ჰქონდათ. ძირითადად ეს მიმართულებებია ყველაზე ცხელი. სუმს განსაკუთრებულად გამოვყოფდი, ცდილობენ კონტრშეტევას და სიღრმეში შემოსვლას, მაგრამ წინ ვერ იწევენ, რადგან კარგი თავდაცვის პოზიციები გვაქვს. 

_ რა ხდება რუსი გენერლების აფეთქებების კუთხით _ მანქანებში აფეთქებების დეტალებზე რას გვეტყვით? ცოტა ხნის წინათ მოსკოვთან კიდევ ერთი გენერალი მოკლეს. რა მესიჯია ეს?

_ უკრაინის უშიშროების სამსახური შესანიშნავად მუშაობს რუსეთის შუაგულშიც და წარმატებულ ოპერაციებს ატარებს. მე ასე მგონია, ვიდრე შემთხვევითობა. ესენი არიან დამნაშავეები, ვისაც უდანაშაულო უკრაინელების მკვლელობაში წვლილი აქვთ შეტანილი და მათთვის ეს შესაბამისი სასჯელია.

_ CIA-ს შეფის მოადგილის შვილის უკრაინაში მკვლელობასთან დაკავშირებით რა ინფორმაცია გაქვთ, როგორ შეაფასებდით მომხდარს?

_ შეგვიძლია დავინახოთ საერთო სურათი. სამწუხაროდ, ქვეყნები, რომლებსაც ჩვენს პარტნიორებად მივიჩნევთ, მათი მოქალაქეები, მით უმეტეს ასეთი თანამდებობის პირის შვილი, უკონტროლოდ მონაწილეობს ომში, მით უფრო, აგრესორის მხარეს. ეს დიდი პრობლემა უნდა იყოს თავად ამერიკელებისთვის. არ მგონია, რომ დედამისის შეგზავნილი იყო ეს ბიჭი, მაგრამ, ყოველ შემთხვევაში, რახან შვილია და ოჯახის წევრია, რაღაცა იფორმაცია შეიძლებოდა ჰქონოდა, რაც შეეძლო გადაეცა რუსებისთვის. ასე რომ, ცუდი ტენდენციაა საერთოდ ასეთი პირების მონაწილეობა ომში. რა თქმა უნდა, მათ შესაბამისად მოექცევა უკრაინის შეიარაღებული ძალები.

_ როგორია თქვენი პოზიცია ტრამპის განცხადებებთან დაკავშირებით? რა განწყობას ტოვებს ჯერ ვერ გავიგეთ. თქვენ რას ფიქრობთ?

_ ტრამპმა, ფაქტობრივად, ჩამოშალა დემოკრატიული პროცესები მთელ მსოფლიოში. მისმა სიტყვებმა _ როცა უკრაინის პრეზიდენტს უწოდებს დიქტატორს, რუსეთს მხარს უჭერს _ გამოიწვია ისეთი პროცესები, რომელმაც მოკლა უამრავი უკრაინელი. ნებისმიერი პოლიტიკოსი, როდესაც ლაპარაკობს უკრაინაზე უნდა იყოს ძალიან ფრთხილი, მით უმეტეს, როდესაც, მსოფლიო დემოკრატიის ერთ-ერთ მთავარ შუქურაზე, შტატებზეა საუბარი. ამ ქვეყნის პრეზიდენტი როდესაც ასე ისვრის სიტყვებს საერთაშორისო პოლიტიკურ არენაზე, ეს სიტყვები იქცევა იარაღად. ამ შემთხვევაში ეს სიტყვები იქცა იარაღად უკრაინის წინააღმდეგ და თავად ხედავთ, რა ინტენსიურობით მიდის უკრაინული მშვიდობიანი ქალაქეების დაბომბვა და რამდენი ადამიანი შეეწირა ამას. ეს არის რუსეთის დაუსჯელობის სინდრომი და იმის, რომ მწვანე შუქი აუნთეს, იერიშები მიეტანა სამოქალაქო ობიექტებზე.

_ ანუ ტრამპის გაცხადებებს პირდაპირ შეიძლება დავუკავშიროთ ეს ბოლო დღეებში გახშირებული რუსული დაბომბვები უკრაინაში?

_ როდესაც ამხელა ქვეყნის პრეზიდენტი, ქვეყნისა, რომელიც ეხმარებოდა და ერთ-ერთი მთავარი პარტნიორია უკრაინის, აკეთებს ასეთ უპასუხისმგებლო  განცხადებებს, რა თქმა უნდა, ეს მოტივაციაა რუსეთისთვის, რომ უფრო აქტიურად ჩაატაროს ტერორისტული აქტები.

_ გუშინდელი შეხვედრის შესახებ ტრამპთან რას ამბობს ზელენსკი?

_ იმდენად არაადეკვატური განცხადებები აქვს ტრამპს, რთულია განჭვრეტა, თუ რას გააკეთებს იგი. ემუქრებოდა ჩინეთს და ლამის ბოდიში მოუხადა ბოლოს. ამ ტარიფების ბრძოლაში ტრამპმა, ფაქტობრივად, წააგო. რუსეთისადმი მუქარას რაც შეეხება, არაერთხელ გაჟღერებულა მისი პირიდან, თუმცა მეორე დღეს შეიძლება ითქვას, რომ პუტინი არის ერთ-ერთი საუკეთესო ლიდერი და უთქვამს კიდევაც. მე არ მჯერა, რომ ამ კაცმა უკრაინის განთავისუფლებას შეუწყოს ხელი, მგონია, რომ მენტალურად ისევე აზროვნებს, როგორც ბევრი ავტორიტარული ქვეყნის ლიდერი. სამწუხრაოდ, ეს არის ის რეალობა, რაშიც ვცხოვრობთ. მნიშვნელოვანია ისიც, რომ ტრამპის მოსვლის შემდეგ მსოფლიოში დემოკრატიის ხარისხმა დაიწია.

_ გამოსავალს სად ხედავთ?

_ ბევრად უფრო უნდა გააქტიურდნენ ევროპული ქვეყნები. ისინი ჯერ კიდევ სხედან და უყურებენ ტრამპის ქმედებას, დაეხმარება თუ არა უკრაინას. როდესაც მტერი მიმდგარია მათ საზღვრებთან, ჯერ კიდევ ელოდებიან შტატების მოქმედებებს. აბსურდამდეა მისული, თუმცა ისტორიამ გვანახა, რომ ბევრი ევროპული ქვეყანა ასეთი აგრესიის დროს ცდილობს, არ ჩაერიოს კონფლიქტში. თუნდაც საქართველოს მაგალითი რომ ავიღოთ _ ევროპული ქვეყნების უმრავლესობამ 2008 წელს ფაქტობრივად საქართველო დაადანაშაულა, რომ საქართველოს ბრალია, რომ რუსეთი დასეხა თავს, ეს არის თავდაცვის მექანიზმი, ეს არის შიშის სინდრომი, ეს არის ის, რომ ევროპა არ არის მზად არც მენტალურად, არც ფიზიკურად, რომ დაიცვას საკუთარი ქვეყნები და საკუთარი საზღვრები.

_ როგორ აისახება მიმდინარე მოვლენები საქართველოს პოლიტიკურ ფონზე, რადგან ჩვენთან პოლიტიკური ვითარება მძიმეა, აქციები ყოველდღიურად იმართება, შიდა ფონი არასტაბილურია?

_ უკრაინა არის პირდაპირი ანარეკლი იმისა, რაც საქართველოში ხდებოდა და შეიძლება მოხდეს. საქართველოს მაგალითზე შეგვიძლია ვიმსჯელოთ, რომ უკრაინას სამშვიდობო მოლაპარაკება (ბრჭყალებში) რუსეთთან არ მოუტანს არაფერს, გარდა მცოცავი ოკუპაციისა. საქართველოს მაგალითზე შეგვიძლია ვიმსჯელოთ, რომ ის პროცესები, რაც განვითარდა აფხაზეთის დროებით დაკარგვის შემდეგ, შეიძლება განმეორდეს უკრაინაში, ამიტომ სათანადო დასკვნა უნდა გამოვიტანოთ.

საქართველოს, სამწუხაროდ, ჰყავს პრორუსული მთავრობა, რომელიც ცდილობს ავტორიტარული რეჟიმის ჩამოყალიბებას, თუ უკვე ჩამოყალიბებული არ აქვს.

ცდილობს კანონების გამოცემას, რომელიც თავისუფლებას კრძალავს, რომელიც უპირისპირდება დემოკრატიას. საკმაოდ რთულია დღეს საქართველოს პოლიტიკური პროცესები, მაგრამ დამოკიდებულია უკრაინაზე, _ თუ უკრაინა განთავისუფლდება ამ ყველაფრისგან, შეიძლება, საქართველო ავტომატურად განთავისუფლდეს პრორუსული პოლიტიკური ვითარებისგან.